گور دختر شبیه آرامگاه کوروش
این اثر تاریخی ارزشمند متعلق به اوایل قرن ششم قبل از میلاد یعنی آغاز دوران پادشاهی هخامنشیان می‌باشد. این آرامگاه سنگی چون آرامگاه كوروش كبیر سرسلسله هخامنشی است كه احتمالا مربوط به مادر یا دختر كوروش بوده است. كه البته هیچ مدرك یا سند قطعی كه دال بر این گفتار باشد به‌دست نیامده است. هیچگونه كتیبه یا نوشته‌ای كه نام متوفی را مشخص كرده باشد از آن به‌دست نیامده است.

بر بالای این مقبره قسمتی فرورفتگی شبیه به یك قاب وجود دارد كه احتمالا جایگاه قرار گرفتن كتیبه‌ای مربوط به آن بوده است. ساختمان اصلی به شكل مكعب مستطیل بوده كه دارای سه پلكان در اطراف و پوش سقف خرپشته‌ای كه به شكل نیم استوانه خالی است كه احتمالا جایگاه قرار گرفتن جسد بودهاست كه درست همین اصول و فرم در مقبره و فرم در مقبره كوروش در پاسارگاد فارسی محفوظ می‌باشد كل بنا از ‌‌٢٤ قطعه سنگ در ابعاد مختلف و بوسیله بست‌های دم چلچله‌ای به همدیگر مربوط گردیده و مثل سایر بناهای هخامنشی هیچگونه ملاتی در آن یافت نمی‌شود. ردیف پله‌ها از پایین تا بالا یك سنگ كم شده كه در بالا به دو سنگ می‌رسد.

ارتفاع واقعی آن ‌‌٤/٥ متر می‌باشد در اطاقك بنا حوضچه كوچكی است كه هم اكنون با گل و لای پر شده است. ورودی اتاق مقبره در جهت شمال شرقی می‌باشد. كل آرامگاه بر روی یك تخته سنگ بنا شده كه هم اكنون قسمتی از آن در جهت شمال آرامگاه نمایان می‌باشد و این روند یك شیوه معماری در دوران هخامنشی بوده است و به جهت استحكام و پابرجایی بنا انتخاب شده است.

گوردختر،‌ كوشك اردشیر، كاخ‌های هخامنشی بردك‌سیا و چرخاب، دژ برازجان، تل‌خندق، غار چهل‌خانه، چشمه‌ آبگرم دالكی، شاهزاده ابراهیم و… نشان از تاریخ و تمدن سرزمینی دارد كه از دوره ایلام تاكنون در سكوت دشت‌هایی پا بر جا و محكم ایستاده است.

تپه تاریخی تل‌مر، در كنار كاخ كوروش، در اصل قلعه‌ای بوده كه قدمت آن به دوره ایلامی می‌رسد. گفته می‌شود از این قلعه برای دیده‌بانی كاخ كوروش استفاده می‌شد. با فرو ریختن قلعه در طول قرن‌ها آن را تبدیل به یك تپه كرده و اكنون پس از حدود 25 قرن تنها خشت‌هایی از آن بنای قدیمی باقی‌مانده است متأسفانه در سال 1363 شهرداری، بخش بسیاری از آن را خاكبرداری كرد.